«Η άγνωστη Ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών»… Αυτός είναι ο φιλόδοξος τίτλος της σειράς ντοκιμαντέρ που άρχισε να προβάλλεται πριν από τρεις εβδομάδες από το αμερικανικό καλωδιακό κανάλι Showtime, σε σκηνοθεσία, επιμέλεια και αφήγηση του Ολιβερ Στόουν.
Ξεκινώντας με την είσοδο της χώρας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και καταλήγοντας στην πρώτη θητεία του Μπαράκ Ομπάμα στην προεδρία, η σειρά αποτελεί μια εκδοχή της σύγχρονης Ιστορίας α λα Στόουν - χωρίς πολλές από τις χαρακτηριστικές συνωμοσιολογικές κορόνες του πάντως - και όσοι γνωρίζουν έστω και στοιχειωδώς το έργο και τις ιδεολογικές εμμονές του σκηνοθέτη δεν θα εκπλαγούν από το γεγονός ότι όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην εμπλοκή των ΗΠΑ στον Πόλεμο του Βιετνάμ. Σύμφωνα με την οπτική της σειράς, η λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου συνέπεσε με την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, η κλιμάκωση του οποίου έστειλε τις ΗΠΑ στο Βιετνάμ, μια απόλυτη εκδήλωση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού που με τη σειρά της κατέληξε, μέσω μιας ιστορικής αλληλουχίας, στη στρατιωτική παρουσία στο Αφγανιστάν που διαρκεί ώς τις ημέρες μας. «Μας έχουν πουλήσει ένα παραμύθι μασκαρεμένο σε επίσημη Ιστορία, τόσο παραπλανητικό που στο τέλος θα μας ξεκάνει», δήλωσε ο 66χρονος πλέον σκηνοθέτης στην πρόσφατη συνέντευξή του για το περιοδικό των «Νιου Γιορκ Τάιμς». «Για να το συνειδητοποιήσουμε θα πρέπει να μπούμε στη θέση που βρέθηκε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ενώ παρακολουθούσε ανήμπορη τις ορδές των βαρβάρων να βρίσκονται προ των πυλών της Ρώμης το 476 μ.Χ. Κάτι ανάλογο θα συμβεί και σε μας αν δεν αλλάξουμε την αντίληψη που έχουμε για τον ρόλο μας στον κόσμο. Μας έχουν πείσει ότι το ζήτημα είναι να ελέγχει η Αμερική τα πιόνια στην παγκόσμια σκακιέρα.
Νομίζω ότι οι Αραβες μας απέδειξαν ότι δεν μπορούμε να τα ελέγξουμε κι αυτό σοκάρει πολλούς συμπατριώτες μας». Η συνέντευξη παραχωρήθηκε στην Ισπανία, στη διάρκεια του πρόσφατου φεστιβάλ κινηματογράφου του Σαν Σεμπαστιάν, όπου ο αμερικανός σκηνοθέτης κλήθηκε για να τιμηθεί με το Donostia, το τιμητικό βραβείο συνολικής προσφοράς στην έβδομη τέχνη που αποδίδει κάθε χρόνο το φεστιβάλ σε βετεράνους δημιουργούς.
Στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, μάλιστα, δεν δίστασε να προτείνει την παραπομπή σε δίκη του πρώην πρωθυπουργού Χοσέ Μαρία Αθνάρ για τη συμμετοχή του στη Συμμαχία του Μπους (του νεότερου) εναντίον του Ιράκ, ενώ μίλησε ανοιχτά και για τις αντιδράσεις που είχε προκαλέσει το 2010 η δήλωσή του σε βρετανίδα δημοσιογράφο ότι δεν κατανοεί τη μονόπλευρη εμμονή στο Ολοκαύτωμα, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι Ρώσοι έχασαν στον πόλεμο γύρω στα 30 εκατομμύρια ανθρώπους. Ειδικά η φρασεολογία που χρησιμοποίησε περί «πανίσχυρου εβραϊκού λόμπι τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στα αμερικανικά μίντια», παραλίγο να τερματίσει εν τη γενέσει της την παραγωγή του ντοκιμαντέρ για την «άγνωστη ιστορία των ΗΠΑ» εξαιτίας του βέτο που έθεσαν στο δίκτυο CBS (στην ιδιοκτησία του οποίου ανήκει το Showtime) οι επικεφαλής της Επιτροπής Αμερικανοϊσραηλινών Σχέσεων. Ο Στόουν εξαναγκάστηκε σε δημόσια απολογία, αποδεχόμενος ότι χρησιμοποίησε κάποιους «ατυχείς προσδιορισμούς». Πρόκειται πάντως για άλλη μία απόδειξη ότι παραμένει πληθωρικός και πάντα έτοιμος να στηρίξει τυχόν προβοκατόρικες θέσεις του, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει πάνω από 25 χρόνια από το «Πλατούν», την (αυτοβιογραφική) ταινία του για την εμπειρία των αμερικανών φαντάρων στο Βιετνάμ που κέρδισε, μεταξύ άλλων, τα Οσκαρ καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας ενώ υπήρξε μια τεράστια εμπορική επιτυχία διεθνώς. Σε ηλικία πια που θεωρητικά θα έπρεπε να τον απασχολεί η κληρονομιά του έργου του, ο ίδιος δηλώνει ότι δεν τον απασχολεί καθόλου η αναπόληση. «Πολλοί άνθρωποι, όταν φτάσουν σε κάποια ηλικία, γράφουν αυτοβιογραφίες και απομνημονεύματα», είπε στην ίδια συνέντευξη, «η δική μου προτεραιότητα όμως θα ήταν να ρωτήσω τι σημαίνουν οι εποχές που έζησα και πόσο τις κατανόησα».
Ως από μηχανής θεός ή έστω ενθουσιώδης συνοδοιπόρος στη διάθεση του Στόουν να κατανοήσει την πορεία του νήματος της σύγχρονης αμερικανικής ιστορίας, εμφανίστηκε ο Πίτερ Κούζνικ, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. Ηδη από το 1996, ο 64χρονος σήμερα ακαδημαϊκός δεν έκρυβε τον θαυμασμό του τόσο για το έργο όσο και για τις πολιτικές θέσεις του σκηνοθέτη, ονομάζοντας μάλιστα το μάθημα που δίδασκε τότε στο Πανεπιστήμιο «Η Αμερική του Ολιβερ Στόουν». Εμφανώς κολακευμένος, ο δημιουργός του «JFK», του «Γουόλ Στριτ» και του «Γεννημένος την 4η Ιουλίου» αποδέχτηκε την πρόσκληση να παραστεί ως «επίτιμος καλεσμένος» στο μάθημα και τότε ο Κούζνικ τού ανέπτυξε για πρώτη φορά τη θεωρία του, σύμφωνα με την οποία αν τον πρόεδρο Ρούζβελτ είχε διαδεχτεί ο προοδευτικός Χένρι Γουάλας αντί του συντηρητικού Χάρι Τρούμαν (ο πρώτος, αν και ήταν ο αντιπρόεδρος της χώρας, παραμερίστηκε από τη «δεξιά» πτέρυγα των Δημοκρατικών στο Συνέδριο του κόμματος το 1944 για να πάρει τη θέση του ο μετέπειτα πρόεδρος και θιασώτης του ομώνυμου δόγματος), οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως να μην είχαν ρίξει ποτέ τις ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία και ο Ψυχρός Πόλεμος να μην είχε αρχίσει ποτέ, τουλάχιστον με την ένταση την οποία γνωρίζουμε.
Ο Στόουν τον έπεισε να ξεκινήσει τη συγγραφή ενός σεναρίου με βάση αυτή την «υπόθεση εργασίας», αλλά έπρεπε να περάσει μία δεκαετία πριν εξελιχθεί η ιδέα ενός 90λεπτου ντοκιμαντέρ σχετικά με τον Γουάλας, τον Τρούμαν και την ατομική βόμβα, στη φιλόδοξη σειρά δέκα ωριαίων ντοκιμαντέρ του Showtime, που έκανε την επίσημη πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης στις αρχές του προηγούμενου μήνα.
Η υποδοχή υπήρξε ενθουσιώδης, ειδικά από την πλευρά των εκπροσώπων των παραδοσιακά αριστερόστροφων μέσων, όπως της έγκριτης εβδομαδιαίας επιθεώρησης «The Nation», η διευθύντρια της οποίας δήλωσε μετά την προβολή ότι «το ντοκιμαντέρ προκαλεί τη συμβιβασμένη αντίληψη της ιστορίας και απευθύνεται στην εξουσία με τη γλώσσα της αλήθειας».
Κάποιοι ιστορικοί υπήρξαν πολύ πιο επιφυλακτικοί πάντως, και όχι μόνο αυτοί που είναι γνωστοί για τις συντηρητικές θέσεις τους, όπως ο καθηγητής Ρόναλντ Ράντος, ο οποίος δήλωσε ότι ήθελε να σπάσει την οθόνη του παρακολουθώντας τα πρώτα επεισόδια. Και ο συνάδελφός του, ωστόσο, Σον Γουίλεντζ, ιστορικός στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, γνωστός για τις (κεντρο)αριστερές θέσεις του - αλλά και για το άρθρο που είχε γράψει το 2006 με τίτλο «Τζορτζ Γ. Μπους: ο χειρότερος πρόεδρος στην Ιστορία;» -, έγραψε ότι τα ερωτήματα της σειράς είναι τόσο άγαρμπα διατυπωμένα και οι απαντήσεις τόσο φορτισμένες με ιδεολογική παραμόρφωση που αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι σε παρανοϊκό σύμπαν. Η αλήθεια είναι ότι το ταλέντο του Στόουν πάντα ήταν η καταγραφή της παράνοιας και της γοητείας που ασκούν οι θεωρίες συνωμοσίας, παρά η ψύχραιμη έρευνα για την αντικειμενική αλήθεια, αυτό όμως δεν μειώνει το ενδιαφέρον αυτής της εναλλακτικής Ιστορίας της υπερδύναμης, κατευθύνοντας τη σκέψη σε σενάρια του τύπου «τι θα γινόταν αν…».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου