Γρίπη: Πειραματικό εμβόλιο υπόσχεται άμεση και εφ’ όρου ζωής προστασία

Ένα νέο πειραματικό εμβόλιο υπόσχεται για το μέλλον ταχύτατη και μακρόχρονη, ίσως και εφ’ όρου ζωής, προστασία των ανθρώπων κατά των διαφόρων στελεχών του ιού της γρίπης. Προς το παρόν, οι Γερμανοί ερευνητές που το αναπτύσσουν, έκαναν επιτυχείς δοκιμές σε πειραματόζωα και μένει να αποδειχτεί ότι το εμβόλιο είναι εξίσου αποτελεσματικό και στους ανθρώπους σε βάθος χρόνου.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Λόθαρ Στιτς του Ινστιτούτου Φρίντριχ-Λέφλερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Nature, βασίζουν το εμβόλιό τους αποκλειστικά σε ένα μόριο που σχετίζεται με το DNA, στο «αγγελιαφόρο RNA» (mRNA). Είναι το πρώτο εμβόλιο αυτού του είδους που δοκιμάζεται κατά μιας μολυσματικής νόσου, ενώ ήδη έχουν προηγηθεί δοκιμές για παρόμοιου τύπου αντικαρκινικά εμβόλια. Αν αποδειχτεί η αποτελεσματικότητα του νέου είδους εμβολίου, τότε οι φαρμακευτικές εταιρίες θα χρειάζονται μόνο μερικές εβδομάδες (έξι έως οκτώ) μετά την αποκωδικοποίηση του γενετικού κώδικα του ιού, αντί για έξι μήνες όπως σήμερα, για να παράγουν νέες παρτίδες ολοκληρωμένων εμβολίων. Κάτι τέτοιο θα είναι πολύ σημαντικό για την άμεση και μαζική καταπολέμηση της γρίπης, ιδίως σε περίπτωση επιδημίας ή πανδημίας, όταν εμφανίζονται επικίνδυνες νέες μεταλλάξεις του ιού.

Τα συμβατικά εμβόλια γρίπης συνήθως παράγονται με βάση γονιμοποιημένα αυγά κότας, μια διαδικασία που είναι χρονοβόρα. Πιο πρόσφατα, μερικές εταιρίες άρχισαν να χρησιμοποιούν μια νέα μέθοδο ανάπτυξης εμβολίων γρίπης με βάση καλλιέργειες ζωικών κυττάρων, που είναι σαφώς ταχύτερη (οκτώ έως δέκα εβδομάδες για ένα νέο εμβόλιο), όμως και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να υπάρξουν μεγαλύτερες καθυστερήσεις.

Η νέα γερμανική τεχνική υπόσχεται ταχύτερα αποτελέσματα χάρη στο mRNA, το μόριο που μεταφέρει στα κύτταρα τις πληροφορίες του DNA για να δημιουργήσουν τις κατάλληλες πρωτεΐνες. «Το μόνο πράγμα που χρειαζόμαστε, είναι η αλληλουχία των σχετικών γονιδίων του ιού της γρίπης. Είναι μια νέα εναλλακτική λύση και δεν παίρνει πολύ χρόνο», δήλωσε ο Στιτς.

Οι Γερμανοί ερευνητές εμβολίασαν ποντίκια, χοίρους και άλλα ζώα με το πειραματικό εμβόλιο mRNA και διαπίστωσαν ότι η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος των πειραματόζωων ήταν ίδια ή και καλύτερη από ό,τι στα συμβατικά εμβόλια. Επιπλέον, τα νέα εμβόλια ήσαν πολύ αποτελεσματικά τόσο σε πολύ νεαρά, όσο και σε πολύ γέρικα ζώα, κάτι που δεν εξασφαλίζεται με τα τωρινά εμβόλια. Ένα ακόμα πλεονέκτημα των νέων εμβολίων είναι ότι δεν χρειάζεται να διατηρηθούν στο ψυγείο.

Πάντως, για τη δοκιμή του εμβολίου σε ανθρώπους θα περάσουν χρόνια, καθώς θα πρέπει να προηγηθούν εκτεταμένες δοκιμές ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Την προώθηση του εμβολίου έχει αναλάβει η ιδιωτική γερμανική εταιρία βιοτεχνολογίας CureVac που ήδη αναπτύσσει ένα εμβόλιο mRNA για τον καρκίνο του προστάτη, το οποίο σύντομα θα δοκιμαστεί σε ανθρώπους.

Άλλες ερευνητικές ομάδες εργάζονται για την ανάπτυξη αντιγριπικών εμβολίων με βάση απευθείας το DNA, όμως αυτή η προσέγγιση θεωρείται πιο επικίνδυνη, επειδή το DNA που κωδικοποιεί για τις πρωτεΐνες του ιού της γρίπης, είναι πιθανό να ενσωματωθεί στο ανθρώπινο DNΑ, προκαλώντας έτσι προβλήματα στη ρύθμιση των γονιδίων του ανθρώπου - ένας κίνδυνος που δεν υπάρχει με το «αγγελιαφόρο RNA». Ένα τέτοιο εμβόλιο mRNA ίσως καταστεί εφικτό στο μέλλον να δίνεται μόνο μια φορά κατά την παιδική ηλικία, όπως συμβαίνει με άλλα εμβόλια, και να προστατεύει από τη γρίπη για πολλά χρόνια, αν όχι για πάντα. Ένα όνειρο πάντως που μπορεί να αποδειχτεί πολύ μακρινό ωσότου πραγματοποιηθεί τελικά.