Μπονόμπο: Διαβάστηκε το DNA και του τελευταίου στενού συγγενούς του ανθρώπου

Οι χιμπατζήδες θα πρέπει πλέον οριστικά και επίσημα να μοιραστούν τον επίζηλο τίτλο του πιο στενού συγγενούς του ανθρώπου με ένα άλλο είδος μεγάλου πιθήκου, τον μπονόμπο, το γονιδίωμα του οποίου αποκωδικοποιήθηκε για πρώτη φορά. Είναι ο τελευταίος μεγάλος πίθηκος που αποκαλύπτει τα γενετικά μυστικά του, καθώς έχει προηγηθεί η ανάγνωση του DNA του χιμπατζή, του ουραγκοτάγκου και του γορίλα.

Μία μεγάλη διεθνής ομάδα ερευνητών, που «διάβασε» το DNA του πιθήκου αυτού, επιβεβαίωσε ότι ο μπονόμπο έχει κοινό με τον άνθρωπο το ίδιο ποσοστό γενετικού κώδικα που έχει και ο χιμπατζής, δηλαδή σχεδόν 99%. Ειδικότερα, άνθρωποι και μπονόμπο (όπως επίσης άνθρωποι και χιμπατζήδες) έχουν κοινό το 98,7% του DNA τους. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι άνθρωποι έχουν κοινό ένα μικρό μέρος του DNA τους (περίπου 1,6%) μόνο με τους μπονόμπο αλλά όχι με τους χιμπατζήδες και, αντίστροφα, ένα παρόμοιο μικρό ποσοστό του ανθρώπου είναι κοινό με τους χιμπατζήδες αλλά όχι με τους μπονόμπο.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τους επιστήμονες του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ στη Λειψία (μεταξύ των οποίων ο κορυφαίος γενετιστής Σβάντε Πάαμπο), που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό Nature, βρήκαν και μερικές καθοριστικές διαφορές στο DNA των τριών ειδών (ανθρώπου, χιμπατζή και μπονόμπο), που εξηγούν γιατί, παρά τη γενετική ομοιότητα, δεν μοιάζουν μεταξύ τους και δεν συμπεριφέρονται το ίδιο.

Από το 2005 που διαβάστηκε το γονιδίωμα του χιμπατζή, οι επιστήμονες τούς θεωρούσαν τους πιο στενούς εν ζωή συγγενείς μας. Στην πραγματικότητα όμως οι χιμπατζήδες διαιρούνται σε δύο είδη, που έχουν αρκετές διαφορές μεταξύ τους: τους κοινούς χιμπατζήδες (Pan troglodytes) και τους μπονόμπο (Pan paniscus).Ο πρόγονος των ανθρώπων διαχωρίστηκε εξελικτικά από τον κοινό πρόγονο χιμπατζήδων και μπονόμπο πριν από 5 έως 7 εκατ. χρόνια. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο κοινός προγονικός πληθυσμός από τον οποίο προέκυψαν αργότερα τόσο οι άνθρωποι, όσο και οι πίθηκοι, ήταν αρκετά μεγάλος και γενετικά διαφοροποιημένος, καθώς υπολογίζεται ότι αριθμούσε γύρω στα 27.000 άτομα.

Η πλήρης γενετική ανάλυση του DNA ενός θηλυκού μπονόμπο από τον ζωολογικό κήπο της Λειψίας έδειξε ότι οι μπονόμπο και οι χιμπατζήδες έχουν κοινό το 99,6% των γονιδίων τους, δηλαδή αυτά τα δύο είδη αφρικανικών πιθήκων είναι πολύ στενοί συγγενείς, παρόλο που διαχωρίστηκαν και αυτοί μεταξύ τους και ακολούθησαν διαφορετικές εξελικτικές πορείες πριν από περίπου ένα εκατ. χρόνια.

Μπονόμπο και χιμπατζήδες ζουν στην κεντρική Αφρική, αλλά οι πληθυσμοί τους χωρίζονται από τον μεγάλο ποταμό Κονγκό, η δημιουργία του οποίου πριν από περίπου δύο εκατ. χρόνια πιστεύεται ότι οδήγησε στην εξελικτική απόκλιση των δύο ειδών, σε μία εποχή όταν ήδη οι «όρθιοι» πρόγονοι του ανθρώπου (Homo erectus) είχαν αρχίσει να τριγυρνούν στην αφρικανική σαβάνα. Σήμερα οι μπονόμπο ζουν μόνο στη Δημοκρατία του Κονγκό, νότια του ομώνυμου ποταμού, και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι είχαν οποιαδήποτε γενετική επιμειξία με τους χιμπατζήδες μετά τον διαχωρισμό τους.

Από πλευράς συμπεριφοράς, τα δύο είδη διαφέρουν σημαντικά, καθώς οι επιθετικοί χιμπατζήδες καταφεύγουν συχνά στη βία για να επιλύσουν τις διαφορές τους, ενώ οι μπονόμπο χρησιμοποιούν συστηματικά… το σεξ (ακόμα και το ομοφυλοφιλικό) για να εναρμονίσουν τις διαμάχες στην κοινότητά τους!

Περισσότερες επιστημονικές ειδήσεις: http://lpyrgos-science.blogspot.com